Hoornvlieszweren bij paarden

Hoornvlieszweren vormen de meerderheid van de oogheelkundige consulten bij paarden. Ze zijn meestal van traumatische oorsprong en hebben meestal een goede prognose, maar vereisen een passende behandeling en nauwgezette controle.

1. Wat is een maagzweer en hoe wordt de diagnose gesteld?

De oogbol bestaat uit twee delen, de sclera (oogwit) en het zichtgedeelte. Het zichtgedeelte wordt beschermd door een omhulsel dat hoornvlies wordt genoemd.

Bij paarden is de sclera nauwelijks zichtbaar, dus het hoornvlies bedekt bijna het hele toegankelijke deel van het oog, zelfs als de oogleden wijd open staan.

Een ulcus is een erosie van het hoornvlies, op dezelfde manier als een wond op de huid. De analogie met een wond maakt duidelijk dat een zweer, net als elke wond :

- De overgrote meerderheid van keratitis is traumatisch, hoewel sommige virale keratitis zweren kan veroorzaken.

- kan meer of minder diep zijn

De symptomen zijn vrij ongewoon: het oog is meestal gesloten, pijnlijk en heeft een min of meer dikke afscheiding.

De diagnose is echter niet zo eenvoudig als bij een huidwond. Omdat het hoornvlies transparant is, zijn vrij oppervlakkige laesies niet altijd gemakkelijk te identificeren. De dierenarts gebruikt een kleurstof, fluoresceïne, die zich alleen vastzet op de oppervlakkige laesies van het hoornvlies. De zweer verschijnt dan fluoresceergroen op het oog.

2. Welke behandelingen zijn er beschikbaar?

Zoals we hebben gezien, is een zweer het equivalent van een wond, dus de dierenarts zal proberen de genezing te verbeteren en te versnellen.

De belangrijkste problemen zijn de zeer frequente infectie van het hoornvlies, geassocieerd met intense pijn die leidt tot jeuk die de zweer kan verergeren.

De meest gebruikelijke behandeling bestaat uit het toedienen van antibiotica en genezende oogdruppels aan het paard. Atropine wordt ook voorgeschreven om de pupil te verwijden en de pijn en nawerkingen te beperken. Frequente toediening is over het algemeen de sleutel tot succes, maar dit kan moeilijk blijken afhankelijk van de medewerking van het paard en de beschikbaarheid van de eigenaar.

Bij paarden die echt resistent zijn tegen plaatselijke verzorging kan het zijn dat de dierenarts een sub-palpebrale katheter moet plaatsen. Dit kleine, flexibele slangetje dat aan de manen is bevestigd, loopt onder het ooglid van het paard door en maakt het mogelijk om regelmatig oogdruppels te injecteren zonder het oog te hoeven benaderen of openen.

Lokale behandeling wordt meestal gecombineerd met systemische ontstekingsremmende medicatie om de pijn te beheersen.

In sommige gevallen kan medische behandeling mislukken als de bacteriën ontsnappen aan antibiotica of als het hoornvlies atonisch is, d.w.z. niet geneest.

In dit geval kan de eerste stap zijn om onder verdoving en plaatselijke verdoving de zweer te verwijderen. De dierenarts zal het hoornvlies van de randen van de zweer verwijderen als deze loszitten, wat de verspreiding van oogdruppels beperkt. Hij kan ook een litteken op het hoornvlies aanbrengen om genezing te stimuleren.

Als de zweer te diep is of niet reageert op eerdere behandelingen, is een operatie de beste optie.

Het hoornvlies hecht niet zo goed als de huid omdat het breekbaar is en gemakkelijker scheurt. Daarom wordt bij de operatie een bindvliestransplantatie uitgevoerd. De chirurg gebruikt een klein flapje bindweefsel (van de binnenkant van het ooglid) en hecht dit aan het hoornvlies om het zweertje volledig te bedekken. Dit beschermt het hoornvlies en verbetert de vascularisatie voor een goede genezing. Zodra het oog genezen is, kan het deel dat het flapje aan het ooglid vastmaakt, worden weggesneden. Het bindweefsel zal dan teruggroeien en verdwijnen.

In het geval van een perforerende zweer, d.w.z. als de volledige dikte van het hoornvlies is aangetast, bekend als "doorboord oog", kan alleen een zeer vroege operatie het oog redden, op voorwaarde dat het letsel klein is.

3. Wat gebeurt er daarna? Nawerkingen en gevolgen

De meeste zweren hebben een goede prognose en laten geen nawerkingen na.

Maar vooral bij een diepe laesie kan het paard een litteken overhouden. Dit heeft de vorm van een witte vlek op het hoornvlies. Het paard heeft er geen last van, tenzij het erg groot is. Het veroorzaakte ongemak kan worden vergeleken met vuil op een brillenglas.

Een relatief veel voorkomende complicatie is uveïtis secundair aan het ulcus. Zelfs als de aanval wordt behandeld terwijl de zweer geneest, kan het oog vervolgens gevoelig worden en vatbaar zijn voor terugkerende uveïtis.

Om zweren te voorkomen, wordt een halfstijf beschermend masker sterk aanbevolen. Dit voorkomt trauma door bijvoorbeeld een tak of een stekelvarken onder het ooglid.

Pauline Cantet, dierenarts voor paarden.